มีของเหลวภายในไหลออกมาคั่งอยู่ในเนื้อทำให้มันกลายเป็นก้อนที่ไม่ยอมยุบ

บวมเพราะเลือดคั่ง!

น.สพ.ณัฐกิตติ์ โรจนวิสิษฎ์

          สวัสดีครับ กลับจากเรื่องพื้นฐานในการฉีดยาไปแล้วคราวนี้ผมจะมาพาทุกคนไปเที่ยวต่างจังหวัดครับ พอดีเมื่อต้นเดือนทางผมได้รับการติดต่อจากหมอแอมซึ่งเป็นรุ่นน้องอยู่ที่ราชบุรี ปรึกษากันเกี่ยวกับเคส ลงท้ายว่าเดี๋ยวผมจะไปดูด้วย(แอบหาเรื่องเที่ยว) โดยจะพาน้องหมอก้องหมอประจำโรงพยาบาลสัตว์ใหญ่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีมหานคร ไปด้วย จากนั้นเราก็เตรียมของอุปกรณ์ตั้งแต่หกโมงเช้าครับส่วนใหญ่จะเน้นไปที่อุปกรณ์ผ่าตัดเพราะเคสคราวนี้มันคุยๆกันแล้วน่าจะผ่า แต่ก็ยังไม่แน่ใจนะครับต้องไปดูกันหลายๆคน

          พอจัดแจงเตรียมอุปกรณ์เสร็จแล้วเราก็ขนขึ้นรถแล้วก็บึ่งไปทางมอเตอร์เวย์ขึ้นต่อไปทางด่วนกาญจนาภิเษก รถก็พอสมควรครับ วิ่งไปประมาณซักสองชั่วโมงก็ถึงฟาร์มหมอแอมครับ อ่อ ฟาร์มที่นี่เขาทำเป็นฟาร์มรับย้ายฝากตัวอ่อนด้วย ชื่อฟาร์มว่า Am Livestock’s Farm มีวัวนมเต็มไปหมดเลยแต่มาสะดุดกับเจ้าวัวตัวนึง ดูๆทั่วไปก็เหมือนจะปกติครับแต่ตรงท้องนี่สิไม่ธรรมดาเพราะ บริเวณเหนือราวนมนั้นใหญ่มากๆ ใหญ่พอๆกับลูกบาสเลย ผมก็เลยปรึกษากับหมอแอมว่ามันเป็นอะไรได้บ้างจากตอนแรกนึกว่าเป็นไส้เลื่อน คุยกันมาจนถึงว่าเป็นแค่บวมเลือด ด้วยเนื่องจากประวัติคือวัวตัวนี้ตอนขนส่งมาเขาดันนอนมาแล้วเพื่อนๆก็ย่ำบนตัวครับ ดังนั้นโรคที่คิดได้คือภาวะไส้เลื่อนจากการกระทบกระแทก หรือเป็นแค่ก้อนเลือดที่คั่งอยู่

          แต่คุยกันแล้วก็ไม่สมารถหาบทลงเอยได้ดังนั้นต้อง คลำครับ ว่าแล้วก็จับมัดเข้าข้างครับแล้วก็ใช้มือคลำ แต่มันก็ไม่ถนัดครับเพราะวัวเจ้ากรรมก็ดิ้นเหลือเกินเลยต้องลงท้ายด้วยการล้มนอน บนกองฟาง แล้วก็จับขามัดแยกจากกันคราวนี้เลยตรวจได้ถนัดหน่อย พอหลังจากเอามือคลำแล้วพบว่าก้อนอันนี้ไม่สามารถดันกลับเข้าไปในช่องท้องได้ครับ แสดงว่าเรื่องไส้เลื่อนนั้นตัดไปได้เพราะอาณาเขตก้อนชัดเจนมากแยกเป็นคนละชั้นกับกล้ามเนื้อเลย เหมือนเป็นแคปซูลมาหุ้ม คราวนี้มากังวลว่าเป็นก้อนฝีหรือเปล่าแทน เลยตัดสินใจเจาะดูครับโดยเราจะต้องโกนขนบริเวณที่จะเจาะให้สะอาดและเช็ดด้วยสำลีแอลกอฮอลล์ก่อนจะเจาะ พอเจาะลงไปก็พบน้ำใสๆแดงปนเลือดไหลออกมา หมอ เฮกันใหญ่เลยครับเพราะว่าไม่ใช่หนอง ทีนี้ก็วินิจฉัยกันว่าน่าจะเป็นก้อนเลือดคั่ง(Hematoma)

          โดยปกติแล้วหากส่วนใดที่โดนกระทบกระแทกแล้วทำให้เส้นเลือดสูญเสียหน้าที่การทำงานมีของเหลวภายในไหลออกมาคั่งอยู่ในเนื้อบางทีถ้าเป็นไม่มากร่างกายจะดูดซับไปได้เองครับแต่หากมีมากเกินไปร่างกายก็จะสร้างถุงมาหุ้ม ซึ่งบางทีภายในถุงก็จะมีเยื่อผังผืดต่างๆเข้ามาเกาะเต็มไปหมด ซึ่งเยื่อผังผืดข้างในนี้แหละครับที่เป็นสาเหตุทำให้มันกลายเป็นก้อนที่ไม่ยอมยุบหายเองได้ ดังนั้นเราจะพบว่าเมื่อสัตว์เป็นแล้วบางทีเราใช้เข็มเจาะออกมันก็แฟบ แต่พอทิ้งไว่ซักพักมันก็จะกลับมาบวมได้อีกทั้งน้เป็นเพราะ ผังผืดข้างในมันยังอยู่ครับดังนั้นวิธีการแก้ไขมีอยู่คือเอาผังผืดออกให้หมดแล้วรักษาแผลเปิดยัดหมุดใส่ยาทุกวัน ไม่นานก็หายครับแต่เนื่องจากวัวตัวนี้ก้อนใหญ่มากหากจะเปิดแผลแล้วนั่งยัดหมุดทุกวันคงไม่ใช่เรื่องสนุกเท่าไรนัก สรุปเลยตัดสินใจเลาะเอาออกทั้งก้อนแคปซูลเลยครับ

          โชคดีมากที่หมอแอมได้อดน้ำและอาหารไว้เรียบร้อยแล้ว เราก็เลยทำการวางยาสลบครับโดยผมใช้Xylazine แล้วก็ทิ้งให้เขาอยู่เงียบๆครับเดี๋ยวก็นอนหลับไปเอง อย่าไปกระตุ้นวุ่นวายหลังฉีดยาครับเพราะไม่งั้นจะไม่หลับ แล้วเราต้องมานั่งเพิ่มยาอีก ต่อมาเมื่อวัวนอนลงแล้วเราก็ทำการมัดขาแยกจากกันแล้วก็โกนขนบริเวณที่จะผ่าตัดให้สะอาด แค่ตอนโกนขนนี่ก็ปาเข้าไปครึ่งชั่วโมงล่ะครับ เพราะแผลกว้างมาก นั่งกันหลังแข็งเลย พอโกนขนเสร็จเราก็ทำความสะอาดบริเวณที่จะผ่าด้วยแอลกอฮอลล์และโพวิดีน จากนั้นก็ลงมือกรีดครับด้วยความที่ว่าก้อนนี้ใหญ่มากหากเราจะทำการเปิดแล้วเลาะออกมาง่ายเหมือนจะยกเอาลูกโป่งใส่น้ำออกมานั้นมันก็ไม่ง่ายเพราะหากทำแบบนั้นแผลจะใหญ่มากๆเลยครับผมเลยตัดสินใจกรีดลงไปเพื่อเอาของเหลวออกมาก่อน พอเจาะลงไปก็พบกับผังผืดเต็มไปหมดเลยพร้อมกันนี้ยังมีพวกน้ำเหลืองเต็มไปหมด เลย

          คาดว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดก้อนเลือดคั่งใหญ่ขนาดนี้ได้น่าจะเป็นการแตกของเส้นเลือดหลักๆครับที่เห็นผ่านตรงนี้น่าจะเป็นเส้นเลือดที่วิ่งมาเลี้ยงเต้านมนี่แหละ เมื่อเราเอาของข้างในออกหมดแล้วจะพบว่าสิ่งที่เหลืออยู่คือเปลือกหุ้มที่ตอนนี้เอาออกได้ง่ายๆแล้วครับ เราก็ค่อยๆเลาะเอาออกนะครับเพราะบางส่วนมีเส้นเลือดใหญ่วิ่งผ่านด้วยต้องพยามยามหลีกเลี่ยงเอาครับหากหลีกไม่ได้ก็ต้องมัดเอา กว่าจะเลาะออกได้กินเวลาไปอีกหนึ่งชั่วโมง

          พอเลาะออกมาเสร็จก็มาถึงงานเย็บลดช่องว่างภายในครับเพราะหากไม่ทำแบบนี้มันก็จะเป็นถุงอีกโดยเราต้องค่อยๆเย็บเก็บกล้ามเนื้อทีละชั้น พร้อมกันนั้นระหว่างเย็บต้องคอยชะล้างเลือดด้วยน้ำเกลือตตลอดเพื่อป้องกันการติดเชื้อ เมื่อเก็บกล้ามเนื้อแล้วก็มาเก็บที่ชั้นใต้ผิวหนังและชั้นผิวหนังถัดมา แล้วก็ล้างทำความสะอาดแผลให้สะอาด และทายาเป็นอันเสร็จสิ้นครับ

          ส่วนเรื่องการดูแลแผลนี้ปกตินี้ผมจะย้ำมากเลยครับแต่ของหมอแอมนี่ผมไม่ห่วงเลยเพราะบริเวณสถานที่สะอาดมากๆเลย คนงานก็ดีเอาใจใส่ดีครับจากตอนแรกวางแผนว่าเดี๋ยวรีบทำงานจะได้ไปหาอะไรกินกันปรากฎว่าเอาเข้าจริงทำงานเสร็จไม่มีแรงกินเลยต้องขอตัวแยกย้ายกัน ตัวใครตัวมันกลับบ้าน สงสัยหมอแอมวางแผนไว้แล้ว ฝากไว้ก่อนนะ Am Livestock’s Farm คราวหน้าจะเอาคืนฮ่าๆๆ

บทความนี้ถูกตีพิมพ์ใน นิตยสารเพื่อนชาววัว ฉบับ เดือนพฤษภาคม 2553